Stuurautomaat en handmatige bediening

[jm.dijkstra]

Onze 12 meter lange motorboot, type vlet, is uitgerust met een Raymarine stuurautomaat. Bestaande uit elektro-hydraulische pomp unit, hydraulische (dubbelwerkende) actuator op roer, “elektronisch” kompas in de mast, stuurcomputer, bedieningsunit op dashboard en 2 afstand bedieningen (draadloos en bedraad).

Nu weet ik dat een stuurautomaat bedoeld is voor open water om bijvoorbeeld het IJsselmeer over te steken, maar ik vind het ook erg plezierig om op binnenwater, vanuit de kuip, de stuurautomaat te bedienen met de afstandsbediening. Ik heb n.l. ook een 2e morse bediening van de motor in de kuip.
Echter is het een paar keer voorgekomen dat wanneer ik een stalen constructie voorbij kom of de mast, waar het kompas in zit, naar beneden doe het schip van zijn voorliggende koers afwijkt en snel ingrijpen noodzakelijk was. Niet zonder gevaar dus.

Nu dacht ik dat het wellicht mogelijk was de elektro-hydraulische pomp, naast de aansturing vanuit het Raymarine stuur systeem, ook handmatig aan te sturen en de pomp handmatig links of rechtsom te laten draaien. Ik heb echter begrepen dat dit risico’s oplevert voor de Raymarine stuurcomputer maar aan de andere kant kan ik me voorstellen dat een een slimme techneut hier wel een elektronische oplossing voor kan bedenken zodat dit wel mogelijk is. Ik meende dat in het verleden Raymarine hier een “Follow-up tiller” voor liet maken maar dat schijnen ze niet meer te doen.
Mijn vraag is wie worstelde met hetzelfde “probleem” en heeft hier een oplossing voor bedacht c.q. gevonden.

M.v.g. en in afwachting van reacties,

Joh. Dijkstra

[KarelE]

In de binnenvaart wordt de stuurautomaat op een bochtaanwijzer (gyrotol) aangesloten, en is een elektronisch kompas een optie, die bovendien niet zo vaak wordt aangesloten. Ik heb geen idee over de achtergrond, maar kan me heel goed voorstellen dat jouw probleem precies daarvan de reden.

Is er geen gyrotol optie op jouw ray-marine automaat?

Welkom op het forum, overigens!

[jm.dijkstra]

Hallo Karel, bedankt voor je reactie. De Gyrotol die jij noemt is vergelijkbaar met de Follow-up tiller van Raymarine maar die werd door een lokale dealer zelf gemaakt en is geen standaard Raymarine levering.

[KarelE]

In de binnenvaart heeft de stuurautomaat 3 standen: roerstand, piloot en wegafhankelijk.

Roerstand is het simpelst: Dan wordt de piloot uitgeschakeld en het roer met de hand of met noodstuurwerk bediend. De roerstandaanwijzer toont dan de actuele roerstand.

In de stand piloot wordt met het pookje aangegeven hoeveel het schip moet draaien. Dat wordt door de bochtaanwijzer met behulp van de gyrotol berekend en in het bochtaanwijzer display getoond in graden per minuut. Met de input uit de gyrotol zal de automaat roer geven om het gewenste aantal graden per minuut (0 bij rechtuit) vast te houden.

In de stand wegafhankelijk komt de stand van het roer overeen met de stand van het pookje. Dat is denk ik voor jou de beste oplossing.

Als je de piloot in 'roerstand' zet gaat de elektrische en/of hydraulische stuurautomaat buiten werking. Een noodstuurwerk is het handstuurwerk, maar ook vaak een hydraulische pomp die alleen de standen BB, uit en SB kent. Die pomp wordt met een BB/SB joystick bediend, zolang de joystick naar BB of SB wordt gehouden. Dit noemt men ook wel tijdafhankelijk sturen. Zolang de joystick een kant op wijst, beweegt het roer die kant op met een vaste snelheid. Meestal is de joystick bediening niet proportioneel, in de zin van hoe verder het pookje wordt geduwd, hoe sneller het roer beweegt. Het is een kwestie van aan/uit.

Tijdgestuurd manouevreren is best lastig, zeker als het roer snel beweegt. Dan is het lastig de middenpositie te vinden. Hoe korter het schip, hoe accurater het op het roer reageert, hoe lastiger rechtuitvaren wordt.

Ik ken alleen piloten uit de binnenvaart, heb geen ervaring met automatisch piloten op zeiljachten of motorjachten (watersport dus). Een snelle google zoekslag met raymarine en gyrotol leverde wel wat hits op. Misschien is er in de tweedehandsmarkt iets te vinden waarmee je geholpen kan zijn? MIsschien zitten er op je automaat wel aansluitingen waarop je iets kan aansluiten. Heb je technische documentatie van jouw piloot?

[ErikH]

Heb je een ouder type Raymarine? Ik dacht dat werken op basis van het aardmagnetisch veld en dat de modernere type reageren op basis van gyro en dus geen last hebben van staalconstructies.

Gr.

Erik

[jm.dijkstra]

Hallo Erik, ik heb inderdaad een ouder type kompas, tegenwoordig kunnen ze overal en onder elke willekeurige positie geplaatst worden en hebben geen last van elektro magnetische velden. Echter kunnen de nieuwere types kompas niet aangesloten worden op oudere systemen.

[jm.dijkstra]

Karel, daar heb ik al naar gekeken maar die zitten er niet en via Raymarine begrepen dat dit niet mogelijk is. Ik overweeg nu een 2e elektro hydraulische pomp te plaatsen die ik handmatig kan aansturen los van de door de stuurcomputer aangestuurde pomp. Wel een iets duurdere optie maar wel veiliger.

[KarelE]

Dat is misschien technisch wel de eenvoudigste oplossing. Zorg er dan wel voor dat bij het omschakelen de automaat uitgeschakeld wordt, zodat ze elkaar niet gaan tegenwerken.

Voor het Certificaat van Onzerzoek voor grote schepen mag het omschakelen maar 1 handeling vergen, dus niet het ene stuurwerk uitzetten met de ene schakelaar en het andere stuurwerk inschakelen met een andere schakelaar. Dat moet dan met 1 schakelaar, zodat er geen conflicterende situatie kan ontstaan, of een situatie dat beide stuurwerken zijn uitgeschakeld. Dat is voor jou formeel niet van toepassing, maar lijkt me wel een wenselijk uitgangspunt.

[jm.dijkstra]

Hallo Karel, Bedankt. Ik zal er rekening mee houden in het ontwerp.

[ErikH]

Je huidige pomp zit aangesloten via 2 draadjes. Plak daar een 2x wissel relais tussen en je bent er ook op een eenvoudiger en goedkopere manier.

Gr.

Erik

[ErikH]

Ik kreeg een reactie van JM Dijkstra via PB, maar de reactie heb ik maar even hier neergezet zodat anderen erop los kunnen schieten;



Een relais van een paar euro doet de truc.

Gr.

Erik

[jm.dijkstra]

Erik, Hartelijk dank voor de moeite!