Taatspot vervangen

Alles wat in de machinekamer draait en andere techniek.

Moderators: sailor wim, frank

wrijfhout
Berichten: 48
Lid geworden op: wo 04 mar 2015 16:22
Locatie: Zaltbommel

Re: Taatspot vervangen

Bericht door wrijfhout »

Eindelijk is het zover. De klus is geklaard en ik wil graag ter lering en vermaak verslag doen van mijn wederwaardigheden. Daarbij doen zich twee problemen voor. Het eerste is tijdnood. De operatie heeft veel langer geduurd dan gepland en het inschepen voor de vakantie staat voor de deur. Het tweede is of ik wel zo uitgebreid gebruik mag maken van het forum. Maar dat hoor ik wel tijdens de rit.

Daar gaan we.
In aanvang was ik uitgegaan van de foto's. Exacte maten op de bouwtekening ontbraken en bovendien is het roer in latere jaren aangepast.
Toen de boot droog lag bleek dat mijn oorspronkelijke plan om de roerkoning deelbaar te maken niet voldoende was om het roer uit de taatspot te kunnen tillen: De ruimte tussen roer en hennegatskoker is eenvoudigweg te klein.
Dan de taatspot ook maar deelbaar maken.
We beginnen met het doorzagen, de diameter van mijn slijpschijf is onvoldoende om er tussen te komen, tussen roer en hennegatskoker, dus zagen.
Afbeelding
Dan is het wel handig als het roer wordt opgevangen. Geschat gewicht tussen 150 en 200kg. Daarvoor heb ik een juk gemaakt dat op pijpen kan rollen.
Afbeelding

De plaats waar ik de roerkoning heb doorgezaagd is bepaald door de minimumafstand die nodig is om de moeren onder de onderste flens te krijgen (MoerM12 = 10 mm dus 12 mm gekozen). Flens is 18 mm. Om een lasnaad aan de binnenzijde van de flens te leggen wordt de as 10mm onder bovenkant flens gehouden. Dus afstand roer tot bovenkant roerkoning is 12 + 18 - 10 = 20mm.

Dan wordt de onderflens zo haaks mogelijk op het stompje roerkoning afgesteld. Hoe? Weinig wetenschappelijk, maar n.m.m. toch zuiver genoeg door de bouten in de flens te draaien en daar de moeren op te plaatsen. De flens met een binnendiameter van 50 heeft een klein beetje ruimte op de asstomp van 50mm. Je voelt dan (ik zei toch al; weinig wetenschappelijk) waar de bouten iets verder uitgedraaid moeten worden om aan alle kanten een evengrote kanteling te krijgen.

Onderflens hechten en aflassen.

De 10mm die de flens boven de asstomp uitsteekt betekent dat de de roerkoning 10mm in moet korten om de oude maten weer te krijgen. Ook de bovenflens vraagt deze 10mm zodat de roerkoning uiteindelijk ontdaan wordt van 20mm.

Dan wordt er een stellage gemaakt om het bovendeel van de roerkoning in lijn te krijgen. Daartoe heb ik de meest rechte balk gehaald die er te koop was en deze m.b.v. spietjes evenwijdig gesteld aan het roer c.q. de roerkoning in het roer.

Bus van 20mm op de asstomp gelegd, Bovenflens op onderflens gebout en met de nodige hulpmiddelen het bovenste deel van de roerkoning evenwijdig gesteld aan het onderste. Na een kleine hecht en controle hetzelfde herhaald, maar dan haaks er op. Dus waar er eerst in de lengterichting van het roer werd gemeten en gesteld werd dat nu in dwarsrichting.
Afbeelding
Afbeelding
Aflassen en we hebben een uit twee delen bestaande roerkoning die zo goed mogelijk in lijn ligt.

Omdat de schroefas toch moet worden vervangen heb ik daar een stuk af geslepen om te gebruiken voor de uitlijning van de taatspot t.o.v.de hennegatskoker.
Als het voorbereidend werk aan de hak is gedaan (gelukkig bleek de oude taatspot perfect in lijn te hebben gelegen) en de taatspot is gedraaid, dan kan de taatspot worden voorzien van twee strippen (12x70) die evenwijdig aan de hak komen te lopen en d.m.v. bouten worden bevestigd. De hak bestaat uit een staande en een liggende strip. Deze laatste loopt iets door, waardoor de taatspot ook rust op de onderstrip.
Afbeelding

De roerkoning heeft een diam. van 50, verjongd naar 40 waar hij de taatspot in gaat. Deze verjonging was afgesleten tot 38 en de taatspot had een gat van bijna 43. Gelukkig was de rondheid redelijk in tact gebleven.

Tot zover. Volgende keer als het nog mag, komt het uitlijnen en nog een klein leermoment met de taatspot aan bod.
wrijfhout
Berichten: 48
Lid geworden op: wo 04 mar 2015 16:22
Locatie: Zaltbommel

Re: Taatspot vervangen

Bericht door wrijfhout »

We beginnen met de taatspot.
Ik zou kunnen hebben volstaan met een stuk rond van 80 zoals oorspronkelijk. Vervolgens daar een gat in maken met een bepaalde tolerantie.
Daar heb ik niet voor gekozen. Op advies van iemand uit de beroepsscheepsbouw zou de taatspot worden voorzien van een kunststof bus. Kunststof met grote hardheid en geen wateropname, dus geen uitzetting.
Deze bus heb ik voorzien van een buitendiameter die met de hand in het gat kan worden geperst en een binnendiameter met 0,2mm speling t.o.v. de roerkoning.
Dat de bus uitneembaar was had twee voordelen.
1. De strippen konden aan de taatspot worden gelast zonder de kunststof aan te tasten.
2. Na het uitlijnen van de roerkoning zou de speling iets verruimd kunnen worden door er iets af te draaien.
Afbeelding

De strippen gelast op de taatspot en deze op de roerkoning geschoven en m.b.v. een spanband op z'n plaats gehouden.
Het bovendeel van de roerkoning in de hennegatskoker geschoven.
Roerkoning vastzetten door de eerder gedraaide borgring op de as te klemmen boven de gland.
Het roer op z'n plaats rollen.
Bovendeel roerkoning laten zakken tot mannetje-vrouwtje van de flenzen passen. Bouten aanbrengen zonder vast te draaien.

Oh ja, er is zo weinig ruimte dat de bouten al in de bovenflens moeten worden gebracht voordat het roer komt. Door een rondgang met schilderstape worden ze a.h.w. bij elkaar gebonden zodat ze niet verder kunnen zakken.Afbeelding

Goed. Dan hebben we het roer op z'n plaatst en de flenzen bij elkaar.
Maar het roer 'hangt' nu naar achteren waardoor de grootste speling op de flenzen aan de voorzijde komt te liggen.
Deze speling met voelers gemeten. Dan het roer dompen om de speling aan de achterzijde te krijgen.
Zelfde uitgehaald op 90 graden aan SB en ook nog eens op 90 graden aan bakboord.
Uiteindelijk bleek de speling oftewel het uit lijn liggen tussen 0 en 1,1mm te liggen.
Er is daarbij gemeten over de zes boutgaten. Door alle metingen polair te gebruiken komt vast te liggen wat de exacte uitvulling ter plaatse van de bouten moet zijn. Het meest ideaal is een ring die varieert in dikte van 0 tot 1,16mm, maar ik moet het doen met vulringen met een dikte die 0,1mm oplopen.

Na het aanbrengen van de vulringen en het aanhalen van de bouten kon het roer met één vinger van 90 gr. SB naar 90 gr. BB worden bewogen. Sterker nog; het schip lag niet helemaal waterpas, waardoor het roer uit zichzelf van hoog naar laag liep.

Tot nu was ik heel tevreden. Alles gedemonteerd. Vulringen keurig vastgelegd en de bus voor alle zekerheid nog een paar tienden uitgedraaid.
De volgende dag alles gemonteerd en met een tevreden gevoel naar huis.

En of je nu gelovig bent of niet, het volgende is wel bijzonder.
Ik wordt midden in de nacht wakker. Klaar wakker met het zweet op mijn voorhoofd (dit is geen beeldspraak!) en direct gefocust op de taatspot.
Het gaat fout! Die kunststofbus zal wellicht in de beroepsvaart prima voldoen, maar bij mij niet!
Mijn schip ligt zomaar een half jaar stil.
De roerkoning roest. Blijf je varen dan krijgt die roest geen kans en is er alleen sprake van slijtage. Maar bij mij ontstaat roest. Een gemeen en keihard product ontstaat. Het zwelt en boort zich in de bus. Die kan niets anders dan gaan draaien in de taatspot waardoor verder afslijten van de roest uit blijft. Sterker nog die roest zal alleen maar toenemen met als uiteindelijk gevolg dat mijn roer muurvast komt te zitten.

De volgende dag weer een bus gedraaid maar nu van hetzelfde staal als de taatspot en deze bus met een paar stevige hechten vastgezet in de taatspot.
Daarna alles nogmaals gemonteerd.
Afbeelding

Tenslotte wil ik u de prachtige aanblik van het eindproduct niet onthouden:
Afbeelding
Een nieuwe schroefas, een nieuwe schroef (4blads deze keer) en het "gemakkelijk" te monteren roer.

Verhaaltje schrijven viel achteraf toch wel mee.
Te zijner tijd zal ik graag reageren op op- en aanmerkingen, maar ga nu inschepen.
Voor iedereen: Behouden vaart!
Gebruikersavatar
popeye
Berichten: 658
Lid geworden op: wo 17 aug 2011 12:57
Locatie: Drenthe
Contacteer:

Re: Taatspot vervangen

Bericht door popeye »

Jammer dat dat allemaal onder water gaat. :wink:

Groet, Jack.
Gestern standen wir noch am abgrund, heute sind wir schon einen schritt weiter!

http://www.staverse-jol-aimee.nl/
dconel
Berichten: 471
Lid geworden op: ma 11 mei 2009 22:23
Locatie: Hank
Contacteer:

Re: Taatspot vervangen

Bericht door dconel »

Ziet er strak uit! Ben benieuwd hoe de aanpassingen bevallen tijdens het varen. Goede reis gewenst!
Als het niet kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan.
En 'dat gaat niet' bestaat niet
Evert
Berichten: 403
Lid geworden op: za 01 dec 2007 22:15
Locatie: Monnickendam
Contacteer:

Re: Taatspot vervangen

Bericht door Evert »

Ik heb genoten van de ideeen en de uitvoerige beschrijving van de uitvoering. Wel komt er bij mij nu het volgende bovendrijven. Een taatspot is er voor zover ik kan beredeneren alleen om steun te geven bij zijdelingse belasting. Een roer hoort hier volgens mij niet in te staan, maar aan de koning te hangen. De taatspot hoort er alleen voor te zorgen dat de zijdelingse belasting op de koning niet te groot wordt. Misschien heb ik het verkeerd dan hoor ik het graag
Wat er ook gebeurt altijd blijven lachen
wrijfhout
Berichten: 48
Lid geworden op: wo 04 mar 2015 16:22
Locatie: Zaltbommel

Re: Taatspot vervangen

Bericht door wrijfhout »

Beste mensen,

We zijn vier maanden verder en wordt het tijd om de praktijkervaring te vermelden.

Dit jaar heb ik tot nu toe zo'n 1800 km gevaren. Uitsluitend in Nederland. Het noteren van de afgelegde weg en het brandstofverbruik vind ik interessant, omdat het verbruik per uur mij niet zoveel zegt. Nadat ik aan het begin van de winter de bunkers af ga toppen kan ik een vergelijk maken met de vorige (drieblads) schroef. Ruw geschat kan ik nu al zeggen dat het verbruik per uur vrijwel hetzelfde is gebleven, maar wanneer de afgelegde weg is verminderd is je brandstofverbruik wel toegenomen.

Het comfort.
Het is een verademing om nu eens alle toerentallen te kunnen varen zonder hinderlijke trillingen.
In de achterkajuit boven de schroef is het nu echt stil.

Vaargemak.
Het wieleffect is uiteraard niet weg, maar aanzienlijk minder waardoor met name het achteruit varen gemakkelijker is geworden.

Kortom: Dik tevreden.

De laatste vaardag van de vakantie raap ik op de Waal iets op met de schroef. Ik zou bijna zeggen dat wij een jaarlijkse traditie hebben waar het gaat om rotzooi in de schroef.
We konden thuiskomen en hebben daar de restanten uit de schroef gepeuterd. Geweven kunststof, zo hard als staaldraad.
Heb een foto van een stuk materiaal en ook nog één van een detail.
Niet dat het iets oplost, maar ik ben wel benieuwd of iemand weet wat het zou kunnen zijn.

Afbeelding

Afbeelding
Jef-Tengro
Berichten: 240
Lid geworden op: wo 07 jan 2015 10:56
Locatie: Groningen
Info: Hallo, we zijn een jong gezin met 2 kinderen van bijna 2 en 4 jaar oud. Onze ligplaats is in midwolda. Wij zijn in het bezit van een Tengro kruiser genaamd Catharina van ongeveer 11m lang bij 3.20m breed. Wij hopen veel leuke vakanties te hebben en fijne vaar uren. Er moet wel het een en ander aan gebeuren en dat zal ik samen met jullie delen. Ik hoop op deze forum veel te leren en ook anderen te kunnen helpen met de kennis die ik eventueel wel heb.

groeten, Jeffrey (fam. Lindeman)

Re: Taatspot vervangen

Bericht door Jef-Tengro »

resten van een tuinstoel
met vriendelijke groet,

Jeffrey

Foto album boot:
https://www.dropbox.com/sh/5vkyff827t74 ... p-xGa?dl=0
Gebruikersavatar
Handige Harrie
Berichten: 303
Lid geworden op: do 04 dec 2014 12:41
Contacteer:

Re: Taatspot vervangen

Bericht door Handige Harrie »

Gaasdoek.

Word oa gebruikt als windafscherming en als worteldoek
Alles past met een hamer. Zoniet, grotere hamer pakken
meester
Berichten: 320
Lid geworden op: di 06 mei 2008 18:43
Locatie: loosduinen
Contacteer:

Re: Taatspot vervangen

Bericht door meester »

ik denk de resten van een bigbag
een expert is iemand die alles al een keer fout heeft gedaan!
edje
Berichten: 468
Lid geworden op: di 10 mei 2011 22:15

Re: Taatspot vervangen

Bericht door edje »

ziet er uit als een big bag.
Carel-k
Berichten: 690
Lid geworden op: za 20 sep 2014 10:56
Locatie: Vlaardingen

Re: Taatspot vervangen

Bericht door Carel-k »

Ik heb dit ook weleens in de schroef gehad het is doek dat onder de stenen van een glooiing word gebruikt ,het zat bij mij in de schroef en het doek zat ook nog onder de keien vast dus lag ik geboeid met veel snijden en ploeteren ben ik los gekomen en het was nog in de nacht ook.
Vaar mij gerust voorbij, te loever of te lij,ik zal er ook wel komen!
wrijfhout
Berichten: 48
Lid geworden op: wo 04 mar 2015 16:22
Locatie: Zaltbommel

Re: Taatspot vervangen

Bericht door wrijfhout »

Wel bedankt voor alle reacties.
Voor een tuinstoel is het te groot, op mijn foto is maar een gedeelte van de doek gezet.

Op het moment dat die troep in de schroef kwam ging dat gepaard met een klap en omdat wij tientallen meters uit de wal voeren, moet zinkend materiaal zoals een big bag en oevermateriaal, drijvend zijn gehouden door 'iets'. Dan lijkt het er op dat een big bag met daarin nog wat drijvende restjes de zaak min of meer zwevend hebben gehouden. Omdat ik al zo vaak iets in de schroef heb gehad ben ik heel alert op drijvend spul, maar zwevend vuil is niet te vermijden.

Maar.... de operatie taatspot en alles daaromheen is een succes geworden.
wrijfhout
Berichten: 48
Lid geworden op: wo 04 mar 2015 16:22
Locatie: Zaltbommel

Re: Taatspot vervangen

Bericht door wrijfhout »

Het slot.

@handige harry en @Carel-k komen als "winnaars uit deze quiz."

Vandaag had ik een door DOV aangeboden dag op de Stedemaeght. DOV bestaat 180 jaar en wilde dat vieren met een aantal door het lot bepaalde verzekerden. Een geweldige dag overigens, maar daar gaat het nu niet over. Ook een prima verzekeringsmaatschappij, maar omdat ik op het forum geen reclame mag maken doe ik dat dus ook niet.
Terug naar het onderwerp.
Omdat op deze dag een aantal schade-experts ons zouden informeren heb ik een stukje van het bewuste doek meegenomen.
Het antwoord was unaniem "Oeverbescherming dat onder basaltblokken of andere bedekking thuis hoort." En ja het is nog zwevend ook! Evenals Carel-k hadden diverse mensen dit lekkere spul al eens uit de schroef mogen peuteren. Toen een beroeps schipper dat ook vertelde zei ik dat zij met die grote vermogens de boel wel stuk zouden malen. Nee dus: "Er zaten tientallen meters aan onze schroef."Tel uit je winst. Lekker spul, vooral als onze waterwerkmensen het rond laten slingeren.

Dus van taatspot naar doek in dit draadje. Nu mag het doek wat mij betreft vallen.
Ruud
Plaats reactie